გამომცემლობა "პალიტრა L"-ისა და ჟურნალ "გზის" პროექტი - "ქართული პროზის საგანძური" გრძელდება. ერთ კვირაში უკვე მერვე ტომს მიიღებს ქართველი მკითხველი. სხვათა შორის, მიუხედავად არცთუ დიდი ჰონორარისა, მწერალთა და მათ შთამომავალთა უმრავლესობა დიდი გულისხმიერებით შეხვდა ჩვენს პროექტს და თანადგომაც აღგვითქვა. მათ უმნიშვნელოვანესად მიიჩნიეს ასე ხელმისაწვდომ ფასად ქართველ მწერალთა ნაწარმოებების გამოცემა, რადგან ასე ხომ ბევრი ადამიანი შეძლებს ჩვენი წიგნების ყიდვას და შესაბამისად, წაკითხვასაც.
სამწუხაროა, რომ რამდენიმე, ჩვენთვის საყვარელი მწერალი შეიძლება, ვერც მოხვდეს "ქართული პროზის საგანძურში" მხოლოდ იმ მიზეზით, რომ მათთვის და მათი შთამომავლებისთვის მიუღებელია 3 ლარად წიგნისგაყიდვა და შედარებით მცირე ჰონორარის მიღება. სხვათა შორის, დიდი მწერლისა და მგოსნის, აკაკი წერეთლის "ნაკვესებში" ("საგანძურის" მერვე ტომი სწორედ აკაკი წერეთლის ნაწარმოებებს ეთმობა) ერთ პატარა ამბავს წავაწყდი. ბევრისთვის ეს ამბავი, ალბათ ნაცნობიცაა, ბევრი კი პირველად მოისმენს. ამბავს "ჰონორარი" ჰქვია:
"აკაკი თავის ნაწერებს ხშირად აწოდებდა ჟურნალ "თეატრი და ცხოვრების" რედაქციას. ჟურნალიც, რასაკვირველია, დიდი სიამოვნებით ბეჭდავდა საამაყო მგოსნის თხზულებებს. ერთხელ, ხელმოკლეობის გამო, ჟურნალის რედაქტორმა ჰონორარის გაცემა ვერ მოუხერხა აკაკის. მან გადაწყვიტა, თავი შეეკავებინა პოეტის ნაწერების ბეჭდვისგან, რადგან ფიქრობდა: სხვაგან გამოაქვეყნებს და ჰონორარს მაინც მისცემენო. სწორედ იმ ხანებში, აკაკი საჩხერიდან თბილისში დაბრუნდა, "თეატრი და ცხოვრების" რედაქცია მოინახულა.
"- რატომ აღარაფერს მიბეჭდავ, იქნებ აღარ მოგწონს ჩემი ნაწერები, ჰა, იოსებ? - მიმართა მან ღიმილით, ჟურნალის რედაქტორს. - აბა, რას ბრძანებთ, ჩემო ბატონო! - უპასუხა შეწუხებულმა იოსებ იმედაშვილმა. - თქვენს თხზულებას წუნს როგორ დავდებ, მაგრამ ჩემი საქმე რომ იცოდეთ... - და მან უამბო აკაკის თავისი გაჭირვებული მდგომარეობის შესახებ.
აკაკიმ დაუყვავა: - არა, ფულისათვის ნუ შეწუხდები. შენ იმიტომ გაძლევ ნაწერებს, რომ ამ ერთადერთ ჟურნალს ხალხი ძალიან ეტანება და მინდა ხალხმა იკითხოს. ჰონორარისთვის ნუ მომერიდები, არაფერი მინდა შენგან!.." დღეს აკაკის "ნაკვესებიდან" კიდევ რამდენიმეს გაგახსენებთ. მათი წაკითხვით ბევრი რამ გენიშნებათ, დღევანდელობასაც დაუკავშირებთ და გახალისდებით კიდეც - დიდი მწერლის იუმორი და კვიმატი ენა ხომ ყველასათვის ცნობილია. ასე რომ...
* "სამეგრელოში აკაკის ჩაი მიართვეს. შაქარი დავიწყებოდათ, თუ როგორღაც იყო, აკაკიმ ზედიზედ ერთისა და იმავე ჭიქისთვის სამჯერ მოითხოვა შაქარი. - რამდენი შაქარიც უნდა ჩააგდო, რაკი შენი ენა მოხვდება, გამწარდებაო, - უთხრა პოეტს მასპინძლის ახალგაზრდა ქალმა. - ჯერ თქვენ უნდა დააწოთ შაქარს ენა, რომ აღარ გამწარდესო! - მიუგო პოეტმა"... * "ერთი ნაცნობი შეეკითხა აკაკის: როგორ მოვიქცე, რომ არც მწვადი დავწვა და არც შამფურიო? - ეგ ქუთაისის ბანკს უნდა ჰკითხოთ, რომელიც ამდენი ხანია კიდეც მაძლევს ვითომ პენსიას და არც მაძლევსო!"...
* "ერთხელ თემობაში აკაკის ჯიბგირი მიეპარა და ჩუმად ხელი ჩაუყო ჯიბეში, სადაც ნაწერი ქაღალდების მეტი არა იყო რა. პოლიციელმა თურმე შენიშნა და წაავლო ხელი ჯიბგირს. მწერალმა რომ დამფრთხალი და შეშინებული ახალგაზრდა ქურდი დაინახა, შეეცოდა, მიუბრუნდა და სიცილით უთხრა: შე კაცო, აკი ერთხელაც გითხარი, მაგას ნუ შვები-მეთქი! რათ იცი ხოლმე ჩემს ჯიბეში ხელის ჩაყოფა? ხელნაწერი რომ არ წაიკითხო, არ იქნება? როცა დაიბეჭდება, მაშინაც მოესწრები სხვებთან ერთად წაკითხვასო! ეს რომ პოლიციელმა გაიგონა, იფიქრა, ალბად ვინმე შეხუმრებული ნაცნობი ყოფილაო. ბოდიში მოიხადა და გაუშვა ჯიბგირი. რამდენიმე წლის შემდეგ მწერალს ბარათი მოუვიდა: დიდი ხანია, რაც კი რამ დაბეჭდილა თქვენი და იბეჭდება, ყველას ვკითხულობ. თქვენ რომ პირველად გნახეთ, იმ დღიდანვე მე ხელი ავიღე ჩემ პირვანდელ ხელობაზე, შევისწავლე წიგნების კინძვა, მეყდე გახლავარ და თუ ინებებთ, წიგნებს ნახევარ ფასად შეგიკინძავთო..."
* "ერთი ვინმე სადილად კარგ გუნებაზე იყო, სულ "მიმინო მყავდას" მღეროდა. იმდენი იმღერა ეს "მიმინო მყავდა-მიყვარდა", რომ ყველას თავი მოაბეზრა და განსაკუთრებით - აკაკის. - არ გეტყობა, რომ მიმინო გყოლოდეს, მაშინ მაგდენი მწყერი აღარ გეყოლებოდაო, - შენიშნა მომღერალს აკაკიმ..." * "საბანკო არჩევნების დროს ზოგიერთი კენჭოსანი ყვიროდა: კენჭი მოგვეცით, კენჭი! კენჭმა უნდა გაგვასწოროსო! - ნეტავი თქვენ გასწორდებოდეთ და ვინ ოხერი, ან ლოდს დაიშურებს თქვენთვისო, - მიაძახა აკაკიმ..."
* "ქუთაისში აკაკის მონაწილეობით საღამო გაიმართა. საღამოში მონაწილენი მეორე თუ მესამე დღეს სურათის გადასაღებად ბაღში შეიკრიბნენ. აკაკის აქ ერთი ახალგაზრდა შეეკითხა: რა აზრის ხართ, პატივცემულო აკაკი, ახალგაზრდა მგოსნებზეო? - რა გითხრათ, - მიუგო აკაკიმ, - სტუდენტობის დროს ერთი პროფესორი გვყავდა: დიდი განათლებული კაციაო, ამბობდნენ, მაგრამ ჩვენ, სტუდენტები, მისი წაკითხულიდან ვერასა ვგებულობდით. ეგევე ითქმის ჩვენს ზოგიერთ ახალგაზრდა მგოსანზე: შესაძლებელია, ძალიან კარგებიც იყვნენ, მაგრამ ერთი ნაკლი აქვთ: როგორც მე, აგრეთვე ხალხს არა გაეგება რა მათი..."
* "ერთმა ახალგაზრდამ მიახარა აკაკის: საყმაწვილო წიგნი მინდა გამოვსცეო. - საყმაწვილო წიგნი განა ბავშმა უნდა გამოსცესო? - დაეკითხა პოეტი..." * "ერთმა ახალგაზრდა ქართველმა ინჟინერმა ხუმრობით ჰკითხა ნაავადმყოფარ აკაკის: - ასე მალე როგორ დაბრუნდით საიქიოდანო? - შენი გაკეთებული გზა რომ ყოფილიყო, დღესაც იქ ვიქნებოდიო, - მიუგო აკაკიმ..."
* "ერთი უცხოელი მოხელე ჩიოდა: მე რომ თქვენთან ვარ, თქვენთვის ვწვალობ, თქვენთვის ვიტანჯები და თქვენ კი არ მაფასებთო. - როგორ არაო, - მიუგო აკაკიმ, - მეტი არა შეგვიძლიან რა და ღმერთს კი ყოველ დღე ამას ვეხვეწებით: ყოვლად შემძლებელო, ნუ სტანჯავ ამ კაცს უბრალოდ ჩვენთან, შენ მოუმართე ხელი და, საიდანაც მოსულა, იქ წაიყვანეო!" და ბოლოს, ეპილოგის მაგიერ:
* "აი, რა თქვა ერთხელ მოხუცმა ანიკო აბდუშელიშვილმა, აკაკის სახლის ძველმა მოამაგემ სხვიტორში: "ჩემო ბატონო, ამ სახლს ბალავარი არა აქვს, პირდაპირ კლდეზეა ამოშენებული. მიწისძვრის დროს ამ სოფელში ხის სახლებიც დაირღვა, აკაკის სახლს კი ერთი ბზარიც არ გასჩენია!" აკაკიც თავის სახლს ჰგავს. მისი შემოქმედება პირდაპირ ხალხის გულიდანაა აღმოცენებული. დროთა ცვლა ბზარს ვერ გაუჩენს.
P.S. დიდი მგოსნის შემოქმედებითი მემკვიდრეობა, მეტადრე პოეტური, თუმცა პროზაულიც, ქართველთა უმრავლესობამ ბავშვობიდანვე იცის. და მაინც, არსებობს ცალკეული ნაწარმოებები, რომლებიც შესაძლოა, ბევრის ყურადღების მიღმა დარჩენილა; მათ შორისაა მოთხრობა "ეშმაკები", რომელიც გარკვეულწილად "ამოვარდნილია" ჩვეული, აკაკისეული სამყაროდან და ვინც პირველად წაიკითხავს, უთუოდ გააოცებს დეტექტიურ-მისტიკური შინაარსით. სწორედ ამ გარემოებამ გადაგვაწყვეტინა, "საგანძურის" მე-8 ტომს "დავსესხებოდით" და მის გამოსვლამდე, "გზის" მკითხველისთვის, "ბიბლუსის" ბლოკში (გვ.65) შეგვეთავაზებინა.
|